ΣΤΕΓΑΝΩΤΙΚΑ

Οι επιλογές όσον αφορά στα υλικά στεγανοποίησης είναι πάρα πολλές και  πέραν της αναφοράς αυτού του σημειώματος. Ωστόσο, αυτές που συναντάμε πιο συχνά στη χώρα μας είναι αυτές που γίνονται με τσιμεντοειδή, ελαστομερή, πολυουρεθανικά και ασφαλτικά υλικά. Κάθε υλικό και εφαρμογή που γίνεται με αυτό παρουσιάζει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Η σωστή στεγανοποίηση προϋποθέτει γνώση και τήρηση των οδηγιών εφαρμογής των υλικών και μπορεί να γίνει είτε από επαγγελματίες τεχνίτες είτε από ιδιώτες κυρίως όσον αφορά τα ελαστομερή στεγανωτικά ταρατσών τα οποία εφαρμόζονται με ρολό ή πατρόγκα. Η στεγανοποίηση κάθετων επιφανειών (τοίχων, τοιχίων) γίνεται συνήθως με ελαστομερή χρώματα τα οποία έχουν στεγανοποιητικές (D-80 της DUROSTICK), ή στεγανοποιητικές και ταυτόχρονα μονωτικές ιδιότητες (THERMOELASTIC COLOR της DUROSTICK). Η στεγανοποίηση υγρών χώρων ή επιφανειών (υπόγεια) σε μόνιμη εμβάπτιση σε υγρασία, όπως πισίνες για παράδειγμα γίνεται με ειδικά σχεδιασμένα για αυτής της δυσκολίας και απαιτήσεων εφαρμογές που ενίοτε φέρουν ανάλογες πιστοποιήσεις (WATERTANK, D-1 της DUROSTICK).

Ξεκινάω από τους πλέον ευπαθείς χώρους του κτιρίου. Αυτούς που επηρεάζονται περισσότερο και με τη σειρά τους επηρεάζουν την ‘υγεία’ και καλή λειτουργία του κτιρίου. Τέτοιοι χώροι είναι η ταράτσα και η σκεπή του κτιρίου, το υπόγειό του (εφόσον υπάρχει). Σταθμίζω παράγοντες κόστους απόδοσης της εφαρμογής, διάρκειάς της στο χρόνο χωρίς φθορές και ζημιές, αν θα κάνω εγώ ή κάποιος άλλος (επιβάρυνση εργατικών), την εφαρμογή, κ.ά. Λαμβάνω υπόψη τη χρήση της στεγανοποιημένης επιφάνειας, π.χ. αν η στεγανοποιημένη επιφάνεια (ταράτσα) θα αποτελέσει επισκέψιμο χώρο, αν θα τοποθετήσω σε αυτή κάποιου τύπου επένδυση, αν θα προβώ, άμεσα ή μελλοντικά σε επιπλέον εφαρμογές σε αυτή (π.χ. δημιουργία ταρατσόκηπου), αν εξετάζω παράλληλα με τη στεγανοποίηση, μόνωση της επιφάνειας, κτλ.

Σε εσωτερικό χώρο δεν υπάρχει κανένας περιορισμός όσον αφορά στην εποχή στεγανοποίησης. Το ίδιο δεν συμβαίνει όμως όταν μιλάμε για εφαρμογές σε εξωτερικούς χώρους. Συνήθως επιλέγουμε περίοδο στεγανοποίησης κατά την οποία δεν επικρατούν πολύ υψηλές (άνω των 35°C) ή πολύ χαμηλές (κάτω των 5°C) θερμοκρασίες, δεν αναμένεται βροχή για τις επόμενες (μετά την εφαρμογή) 24-48 ώρες, η σχετική υγρασία στην ατμόσφαιρα δεν είναι υψηλή (πάνω από 70%) καθώς σε τέτοια περίπτωση θα επιμηκυνθεί ο χρόνος στεγνώματος του στεγανωτικού. Σύμφωνα με τα παραπάνω ιδανικές περίοδοι στεγανοποίησης είναι προς το τέλος της άνοιξης – αρχές καλοκαιριού και το φθινόπωρο με ιδανικούς μήνες Σεπτέμβριο και Οκτώβριο (ανάλογα βέβαια και με τις καιρικές συνθήκες που κάθε φορά επικρατούν).  Φυσικά, πάντοτε μπορούμε να αξιοποιήσουμε και ξηρές περιόδους του χειμώνα με ήπιες θερμοκρασίες (όχι κάτω από 5°C).

Ας το εξηγήσουμε με ένα παράδειγμα. Η στεγανοποίηση του υπογείου ενός κτιρίου γίνεται συνήθως κατά το στάδιο της κατασκευής και πριν την επιχωμάτωση των θεμελίων. Το στεγανοποιητικό υλικό που εφαρμόζεται στις παρειές (πλευρές) λειτουργεί ως φράγμα υγρασίας που από το έδαφος που εφάπτεται στο κτίριο προσπαθεί να εισέλθει σε αυτό από την τοιχοποιία των θεμελίων και του υπογείου. Η πίεση που ασκείται στην περίπτωση αυτή ορίζεται ως ‘θετική’ πίεση. Ας υποθέσουμε τώρα ότι το υπόγειο δεν έχει στεγανοποιηθεί όπως περιγράφουμε παραπάνω και καθίσταται ανάγκη στεγανοποίησης του από την εσωτερική πλευρά της τοιχοποιίας του. Αφού φροντίσουμε να διασφαλίσουμε τη σταθερότητα του υποστρώματος (τούβλο, σοβάς, στοιχείο σκυροδέματος), στεγανοποιούμε την επιφάνεια εσωτερικά. Η υγρασία του εδάφους αφού διαπεράσει την τοιχοποιία ‘προσβάλει’ τη στεγανοποιητική στρώση η οποία λειτουργεί ως φράγμα υγρασίας αποτρέποντας τη διείσδυση της στον εσωτερικό χώρο του υπογείου.  Η πίεση που ασκείται στην περίπτωση αυτή ορίζεται ως ‘αρνητική’ πίεση. Το στεγανοποιητικό υλικό που ενεργεί ικανοποιητικά και στη μια και στην άλλη περίπτωση, λέμε ότι έχει συμβατότητα σε εφαρμογές σε συνθήκες θετικής και αρνητικής πίεσης.

Η στεγανοποίηση είναι μια εργασία που διαφέρει ανάλογα με το υλικό και τη μέθοδο εφαρμογής. Αν πιάνουν τα χέρια σας και γνωρίζετε (από σχετικά έντυπα, κινηματογραφημένες εφαρμογές, το Internet) για τα διάφορα στάδια της εφαρμογής, τότε ναι, μπορείτε να το τολμήσετε. Αν δεν είστε σίγουροι, καλύτερα να ζητήσετε τη βοήθεια εξειδικευμένου τεχνίτη. Προσοχή: Δώστε ιδιαίτερη προσοχή στο υπόστρωμα. Θα πρέπει να δεχθεί όλες τις απαραίτητες επεμβάσεις, ώστε να φιλοξενήσει τη στεγανωτική στρώση με ασφάλεια, αποτελεσματικά για πολλά χρόνια. Τα ελαστομερή στεγανωτικά καθώς και κάποια πολυουρεθανικά εφαρμόζονται όπως τα χρώματα (με πατρόγκα ή ρολό) και είναι εύκολα στην εφαρμογή τους ακόμη και από κάποιον που δεν είναι ιδιαίτερα έμπειρος. Τα τσιμεντοειδή στεγανωτικά τα οποία συνήθως απαιτούν τον εγκιβωτισμό (κατά την εφαρμογή) σε αυτά πλέγματος ενίσχυσης, όταν πρόκειται για ταράτσες, είναι μια πιο απαιτητική περίπτωση όσον αφορά την εφαρμογή τους. Τα ασφαλτόπανα είναι μια διαφορετική περίπτωση και καλό είναι να εφαρμόζονται από επαγγελματίες μονωτές.

Η διασφάλιση του καλού αποτελέσματος ξεκινά από την κατάσταση του υποστρώματος το οποίο θα πρέπει να είναι καθαρό, σταθερό, χωρίς, σαθρά, ξένα σώματα και σκόνη. Οι συνθήκες κατά την εφαρμογή (θερμοκρασία, υγρασία) και αμέσως μετά από αυτή (24-48 ώρες) θα πρέπει να είναι οι προβλεπόμενες από κάθε τύπο στεγανωτικού. Ιδανικές πρακτικές είναι η τήρηση κατά γράμμα των οδηγιών εφαρμογής, όπως αυτές δίνονται από τον κατασκευαστή του στεγανωτικού προϊόντος, αλλά και ο έλεγχος του υποστρώματος. Ο τακτικός έλεγχος, τουλάχιστον μια, δυο φορές το χρόνο, μας βοηθά να εντοπίζουμε πιθανή φθορά σε αρχικό στάδιο και να επέμβουμε επισκευαστικά άμεσα, πριν αυτή εξελιχθεί.

Αν η ζημιά είναι τοπική και μικρού εύρους συνήθως μπορεί να επιδιορθωθεί. Εξετάστε αν έχει περάσει (και παγιδευτεί) υγρασία στα υποστρώματα της στεγάνωσης. Φροντίστε αυτή να απομακρυνθεί πριν κάνετε οποιαδήποτε επισκευαστική επέμβαση. Σε μεγάλης έκτασης ζημιά ίσως κριθεί σκόπιμη η επαναστεγανοποίηση της επιφάνειας με ίδιου ή διαφορετικού τύπου υλικό. Γενικά πρέπει να γνωρίζετε ότι μπορείτε να επισκευάσετε ελαστομερές με ελαστομερές στεγανωτικό υλικό, τσιμεντοειδές με τσιμεντοειδές ή ελαστομερές υλικό, ελαστομερές με ελαστομερές ή πολυουρεθανικό υλικό και αντίστροφα, ασφαλτικό με ελαστομερές (υπό προϋποθέσεις και για περιορισμένο εύρος ζημιάς, για περιορισμένο χρονικό διάστημα). Λεπτομέρειες για τον τρόπο εφαρμογής/επισκευής θα βρείτε στα τεχνικά κείμενα των προϊόντων.

Καλό είναι η στεγανωτική στρώση να είναι ανοιχτού χρώματος, λευκή ή υπόλευκη καθώς κατ’ αυτόν τον τρόπο αυτή ανακλά καλύτερα το (ηλιακό) φως και εκπέμπει τη θερμότητα που συσσωρεύεται στην οικοδομική επιφάνεια. Αυτό βέβαια δεν ισχύει για τα στεγανοποιητικά προϊόντα ασφαλτικού τύπου. Ορισμένα στεγανωτικά λευκού χρώματος φέρουν πιστοποίηση ‘ψυχρού’ υλικού (HYDROSTOP ROOF, HYDROSTOP PU, No39, DS-220 της DUROSTICK) ιδιότητα που αποτελεί ιδανική συνθήκη στεγανοποίησης καθώς εκτός της στεγανοποιητικής δράσης της έχει επιπλέον μονωτικές ιδιότητες που προκύπτουν κύρια από την ανακλαστική της δράση αλλά και τη λειτουργία της στεγάνωσης ως φράγματος υγρασίας της επιφάνειας.

Είναι πολύ σημαντικό να διαπιστώσω το εύρος και την αιτία του προβλήματος. Για το σκοπό αυτό θα πρέπει να εντοπίσω το εμφανές/ή σημείο/α διείσδυσης της υγρασίας εξετάζοντας προσεκτικά το σύνολό της. Αν το αίτιο αφορά σε αστοχία υδραυλικών ή αποχετευτικών σωληνώσεων, επισκευάζω πριν κάνω οποιαδήποτε άλλη ενέργεια. Σε κάποιες περιπτώσεις ίσως κριθεί αναγκαίο να αφαιρέσω τοπικά τη στεγανωτική στρώση ή και στοιχεία της επένδυσης (πλακίδια ή άλλο υλικό) σε στεγανοποιημένο υπόστρωμά της. Οι εργασίες αυτού του τύπου συνήθως γίνονται τους θερμούς μήνες του χρόνου ώστε η υγρασία που πιθανόν έχει εγκλωβιστεί στα υποστρώματα να απομακρυνθεί (δια εξατμίσεως) από αυτά. Η τοποθέτηση συσκευών εξαερισμού αφορά κατά κύριο λόγο στεγανώσεις με ασφαλτικά. Αφού λοιπόν εντοπίσουμε και απομακρύνουμε την υγρασία από τα υποστρώματα προχωρούμε σε τοπική επισκευή ή ολική επαναστεγάνωση της επιφάνειας. Αν το υπόστρωμα της επένδυσης έχει συγκεντρώσει μεγάλη ποσότητα νερού/υγρασίας (περίπτωση ελαφροσκυροδεμάτων τα οποία λειτουργούν ως ταμιευτήρες νερού), τότε ίσως κριθεί σκόπιμη η απομάκρυνση τόσο του υποστρώματος όσο και της στεγανωτικής στρώσης και η επανατοποθέτηση νέων, εξ’ αρχής.

Ανάλογα με το είδος του στεγανοποιητικού υλικού που χρησιμοποιούμε η χρήση συσκευών εξαερισμού μπορεί να κριθεί αναγκαία (ή προτιμητέα). Συνήθως, συσκευές εξαερισμού συναντώνται σε στεγανοποιήσεις επιφανειών που έχουν γίνει με ασφαλτικά υλικά.

Στη διάθεσή σας στα σημεία πώλησης των προϊόντων της DUROSTICK θα βρείτε έντυπο υλικό που αφορά στην εφαρμογή προϊόντων στεγάνωσης της εταιρίας καθώς και εφαρμοσμένα δείγματα του κάθε υλικού για να το δείτε, να το πιάσετε στα χέρια σας και να πεισθείτε από μόνοι σας για την αποτελεσματικότητά του. Στον ιστότοπο και στο κανάλι της DUROSTICK στο YOUTUBE θα βρείτε παρουσίαση των προϊόντων στεγανοποίησης καθώς και βήμα-βήμα κινηματογραφημένες εφαρμογές τους. Η Τεχνική Υποστήριξη της DUROSTICK βρίσκεται πάντα στο πλάι του καταναλωτή τόσο κατά την επιλογή του κατάλληλου προϊόντος στεγάνωσης για την ανάγκη του, όσο και κατά τα στάδια της εφαρμογής αλλά και μετά από αυτή, καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής του.

Η ανάγκη για τη στεγανοποίηση κάποιας οικοδομικής επιφάνειας προκύπτει άμεσα από την ανάγκη αποτροπής της διείσδυσης υγρασίας στα υποστρώματά της και σε γειτνιάζοντα δομικά στοιχεία αυτής. Κατά τον τρόπο αυτό αποφεύγονται τα δεινά που μπορεί να προκαλέσει η υγρασία, δεινά όπως αποσαθρώσεις, αποκολλήσεις στοιχείων, απώλεια ιδιοτήτων των δομικών υλικών, σήψη, ενανθράκωση σκυροδέματος, δημιουργία περιβάλλοντος που ευνοεί τη δημιουργία μούχλας και μαύρων στιγμάτων αλλά και μυκητών και άλλων παθογόνων μικροοργανισμών.

Γενικότερα μιλώντας, κάθε κτιριακή δομή αποτελεί έναν ‘ζωντανό’ οργανισμό ο οποίος αλληλεπιδρά με το περιβάλλον του, επηρεάζει και  επηρεάζεται από αυτό. Η στεγανοποίηση ενός κτιρίου όσον αφορά διαφορετικά στοιχεία του (ταράτσα, σκεπή, τοίχοι, υπόγειο (εφόσον υπάρχει), ισόγειο), λειτουργεί ως φράγμα που αποτρέπει την υγρασία να διεισδύσει στα εξωτερικά δομικά του στοιχεία όσο και στους χώρους του γενικότερα. Κατά τον τρόπο αυτό το κτίριο προστατεύεται από φθορές και ζημιές που προκαλεί η υγρασία αλλά επιπλέον το εσωτερικό μικροκλίμα του (‘η ατμόσφαιρά του’) βελτιώνεται σημαντικά προς όφελος των διαμενόντων σε αυτό.